Prawda czy mit – atrakcyjność fizyczna i interpersonalna

 Co to znaczy „ładny”?

Piękno jest zróżnicowane kulturowo. W odległych zakątkach naszej planety wzorce piękna  mogą nam, przeciętnym Europejczykom wydać się nieestetyczne, a czasami nawet skrajnie dziwne i po prostu niezrozumiałe. Oprócz tego każdy z nas indywidualnie operuje jakimś schematem idealnej urody u kobiety bądź u mężczyzny. Niektórzy wolą blondynki z niebieskimi oczami, inni brunetki przypominające Włoszki. Mimo dużego zróżnicowania ludzie w obrębie tej samej kultury są zgodni, kogo można uznać za ładną osobę. Naukowcy, którzy zajęli się zagadnieniem atrakcyjności byli ciekawi, czy w miarę uniwersalny kulturowo wzorzec piękna jest wrodzony, czy też nabywany dopiero w okresie socjalizacji. Stwierdzono, że dwumiesięczne niemowlęta zdecydowanie dłużej i chętniej przyglądają się twarzom uznanym przez dorosłych za ładne. Dodatkowo stwierdzono, że twarze ładne są zbliżone do prototypu ludzkiego wyglądu poprzez ich uśrednienie. Średnie proporcje wszystkich części twarzy sprawiają, że jest ona uznawana za ładną, niczym się nie wyróżnia, dlatego osoby brzydsze są bardziej charakterystyczne (np. zapamiętujemy jakąś panią, ponieważ ma duży nos). Piękno oznacza także symetrię. Ładna twarz powinna mieć identyczne profile.

 Prawda czy mit?

Stwierdzenie: Mężczyźni wolą kobiety o wcięciu w talii 0.70.

Odpowiedź: Prawda (głównie w kulturze europejskiej i amerykańskiej). Co jednak nie oznacza, że kobieta nie mająca idealnych wymiarów nie znajdzie partnera! Naukowcy uważają, że jest to nieuświadomiony proces wybierania takiej kobiety, której ciało i proporcje sugerują odpowiedni stan zdrowia i predyspozycje do zapewnienia potomstwa, ponieważ faktycznie istnieje związek między atrakcyjnym wyglądem a sukcesem reprodukcyjnym.  Osoby uznane za atrakcyjne  w czasach szkolnych miały w przyszłości więcej dzieci i dłużej żyły. Okazało się także, że kobiety o wcięciu idealnym rzadziej chorują na cukrzycę czy nowotwory.

Stwierdzenie: Ludzie ulegają złudzeniu, że piękne jest dobre.

Odpowiedź: Prawda. To zjawisko nazywa się efektem aureoli.  Przyjemna aparycja sprawia, że w naszej głowie pojawiają się pozytywne skojarzenia, mimo że nie muszą one mieć realnego odzwierciedlenia. Miły wygląd „promieniuje” na dostrzegane przez nas inne cechy, np. osobowości, chociaż każdy trzeźwo myślący człowiek wie, że nie istnieje związek pomiędzy „dobrym wyglądem”, a „dobrym charakterem”. Atrakcyjność to pierwsza dostrzegalna cecha osoby, dlatego tak ważne jest pozytywne pierwsze wrażenie.

Stwierdzenie: Im częściej kogoś spotykamy tym bardziej go lubimy.

Odpowiedź. Prawda, ale tylko w przypadku, kiedy ta osoba nie zrobiła na nas negatywnego wrażenia na początku znajomości. Naukowy eksperyment wykazał, że  studentki częściej pojawiające się na wykładzie, pomimo braku kontaktu werbalnego z innymi studentami, były bardziej lubiane, niż te często nieobecne. W dodatku zauważono, że osoby, które się nie znają, ale przypadkowo siadają obok siebie, np. w auli, bardzo często zostają w przyszłości przyjaciółmi.

Stwierdzenie: Zachowanie człowieka w danej sytuacji to zawsze wynik jego cech osobowościowych i temperamentu.

Odpowiedź: Nie zawsze. Okazuje się bowiem, że bardzo często bezwiednie naśladujemy tych z kim przebywamy. Kiedy ktoś rusza nogą, jest wielce prawdopodobne, że my również zaczniemy to robić. Zjawisko naśladowania innych ludzi to konwergencja.

Stwierdzenie: Lubimy to, co jest związane z nami samymi.

Odpowiedź: Prawda. To stwierdzenie odnosi się nawet do tak błahych z pozoru rzeczy jak liczby czy nazwy produktów. Zdecydowanie lubimy cyfrę odnoszącą się do dnia naszego urodzenia. Ponadto naukowcy wykazali, że wolimy produkty, które zaczynają się od liter naszego imienia, np. Celina wybierze herbatę Celię, a Sandra Sanyę, nie na odwrót. Wykazano także, że ludzie często pobierają się z osobami o tym samym nazwisku (aż 47% mężczyzn o nazwisku Smith bierze za żonę kobietę, która nazywa się… Smith), w stanie Luizjana w USA mieszka najwięcej Luiz w całej Ameryce Pn., a panowie dentyści bardzo często mają na imię Denis. Oczywiście to duże uogólnienie, ale faktycznie badacze znaleźli sporo zależności, których nie sposób zlekceważyć.

Stwierdzenie: Im więcej ktoś ma zalet, tym bardziej jest przez nas lubiany.

Odpowiedź. Nie. Okazuje się bowiem, że zalety naszych znajomych nie są tak istotne jak ich wady. Przeciwnie, wszystkie zalety (może być ich nawet kilkadziesiąt) mogą okazać się nieważne z powodu jakiejś określonej wady, której nie możemy znieść. Człowiek ma taką naturę, że mimowolnie częściej skupia się na cechach negatywnych niż pozytywnych, co nazywamy efektem negatywności. Natomiast za ważne uznajemy to, co sami w sobie cenimy.

Stwierdzenie: Lubimy ludzi do nas podobnych.

Odpowiedź: Zazwyczaj tak, ale nie zawsze to stwierdzenie musi być prawdą.  Lubimy swoje cechy, dlatego kiedy wykryjemy je u innych osób, jest to dla nas jak najbardziej pozytywne. Stwierdzono, że to głównie osoby o wysokiej samoocenie wybierają podobnych do siebie znajomych (ze względu na pochwałę dla swoich własnych cech). Dodatkowo podobieństwo jest dla nas nagradzające, ponieważ nasze poglądy okazują się na tyle ważne, że są podzielane także przez innych. Poza tym oczekujemy, że ludzie podobni do nas będą chętnie odwzajemniać nasze uczucia. Naukowcy jednak uważają, że to nie podobieństwo nasila atrakcyjność, ale brak podobieństwa nasila awersyjność. Mimo to pamiętajmy, że to tylko ogólnie prawa, istnieją bowiem pary dobierające się na zasadzie komplementarności cech (wzajemnie się uzupełniają), np. ja nie mam poczucia humory, więc lubię przebywać z kimś o wesołym usposobieniu. 

Źródło informacji: "Psychologia Społeczna" Bogdana Wojciszke

Grafika: Anja Rubik, www.designscene.net